Plak niet te snel een etiketje op een kind, zegt psycholoog Marly Senden

Dagblad de Limburger 20 dec 2019

Psychologe en cognitief gedragstherapeut Marly Senden:

‘Plak niet te snel een etiketje op een kind’
Het aantal kinderen met een probleem lijkt in Nederland explosief toe te nemen. In iedere klas zitten kinderen die extra aandacht behoeven. Dat kan dan gaan om dyslexie, dyscalculie, autisme,  adhd of een ander ‘etiketje’. Psycholoog Marly Senden vindt die etikettering, met name door niet-professionals zoals docenten of ouders, een gevaarlijke trend. “Maar zelfs in de GGZ zijn ze soms te snel met hun diagnose omdat verzekeringsmaatschappijen dat eisen. Kijk daarom eerst eens rustig naar het gedrag van een kind en naar dat van jezelf. En laat de diagnose over aan een professional, die de tijd neemt en discreet is.”

Zijn onze kinderen nu steeds labieler geworden of zijn we met zijn allen een beetje door aan het schieten? Psychologe Marly Senden uit Maastricht denkt het laatste. “Alle ouders willen natuurlijk het beste voor hun kind. Dat wordt geregeld vertaald naar een zo hoog mogelijke opleiding of zoveel mogelijk salarisperspectief. Op die manier komt de lat wel erg hoog te liggen en wordt soms ongewild het welzijn van kinderen uit het oog verloren. Zodra kinderen niet meer goed mee kunnen in die ratrace wordt er af en toe te snel een etiketje geplakt. Dat is gevaarlijk, want als in een schooldossier bijvoorbeeld staat ‘hij lijkt een beetje autistisch’ of ‘zij lijkt adhd te hebben’, kan dat ongewenste gevolgen hebben voor later. Laten we daarom om te beginnen diagnoses of de aanzet daartoe, net als vroeger, aan professionals overlaten en zorg er óók voor dat die professionals niet te snel etiketten plakken. Al die etiketjes zijn ooit bedacht voor psychiaters en psychologen om effectief te kunnen communiceren. Ze zijn echter nooit bedoeld om ze door Jan en alleman te pas en te onpas op te plakken bij kinderen met vermeend ongewenst gedrag.”

Gedrag wordt te snel geproblematiseerd
Naar de praktijk van Marly Senden komen kinderen met diverse problemen die worden geholpen door een ervaren kinderpsycholoog.  “Bij kinderen komen ook angst en depressie veel voor”, vertelt ze. “Maar er zijn ook veel concentratieproblemen, leerstoornissen, motivatieproblemen, sociale problemen of reacties op een complexe thuissituatie.” De psychologe merkt dat leraren of ouders te snel in paniek schieten als een kind zich anders gedraagt dan verwacht. “Te vaak en te veel wordt bepaald gedrag in onze maatschappij geproblematiseerd. Gelukkig zijn wel steeds meer ouders zich bewust van dit gedrag en nemen ze gas terug. Ze beseffen dat etiketteren niet helpt, maar liefde, tijd, rust en regelmaat wél. Her en der worden zelfs problemen gecreëerd, bijvoorbeeld rond hoogbegaafdheid, terwijl dat op zich geen probleem is, maar over bijzondere vermogens gaat. ‘Hoogbegaafdheid’ betekent gewoon dat je een IQ hebt boven de 130 en dan zou dus plusminus de helft van de kinderen in een VWO-klas dus een probleem hebben? In de praktijk kijk ik zelf altijd eerst het liefst naar het gedrag van een kind, zonder daar een overkoepelende oorzaak aan te hangen. Er zijn soms bepaalde persoonlijkheidstrekken die aandacht behoeven, maar die op zich absoluut geen ziekte zijn.”

Etiketteren vaak onnodig
Een kind kan lastig gedrag vertonen, maar kan door overheen groeien of beter mee leren omgaan.  Ik had hier laatst ouders in de praktijk met een dochter die zich in de klas opvallend veel terugtrok en sociaal nauwelijks actief was. “We willen haar graag helpen”, zeiden ze bij de intake. “En dat vind ik precies de juiste insteek! Laten we eerst eens rustig naar het gedrag kijken en waar dat vandaan komt en probeer vervolgens met geduld en empathie het kind verder te helpen. Etiketteren is in dat proces meestal helemaal niet nodig. In het geval er toch sprake is van een stoornis zoals autisme of adhd, moet je voorzichtig zijn om dat etiket breed te delen. Ook thuis kun je meestal beter gewoon het gedrag benoemen. Zeg dus niet mijn zoontje heeft autisme, maar benoem dat hij soms een tikje wild of fel kan worden in bepaalde situaties. Daar kun je veel meer mee dan met een etiketje.”

drs. Marly Senden, Psycholoog NIP, Maastricht

Voor meer info of een afspraak kun je bellen of een mail sturen.

Terug naar overzicht